30 jaar irrigatieproeven bij de Bodemkundige Dienst van België

De voorbije zestig jaar nam de referentie-gewasverdamping toe met gemiddeld net geen 1 mm per jaar. Analyse van de neerslag over dezelfde periode geeft aan dat de hogere verdamping niet gecompenseerd wordt door meer neerslag. Immers sedert 1959 neemt de neerslag tijdens het groeiseizoen significant af met gemiddeld 1,3 mm per jaar. Het is een duidelijke en zelfs significante trend naar een hogere vochtbehoefte van gewassen over een volledig groeiseizoen.

Niet voor niets staat de bodem-plant-water-klimaat-relatie dan ook centraal in het onderzoek van de Bodemkundige Dienst van België. Planten hebben voedingselementen nodig, de bodem houdt die vast, of lost ze op in water, de bodemoplossing, de plant gebruikt ze, zoveel als nodig. Hoeveel? Zoveel als nodig: soms iets meer en bij te weinig beschikbaarheid zal het minder zijn. Bodemonderzoek en daaraan gerelateerd oordeelkundig bemestingsadvies formuleert hoeveel, wanneer en hoe de voedingselementen toe te dienen. Water is nog nodig om de voedingselementen beschikbaar te stellen voor de plant en wordt vervolgens verdampt via de huidmondjes. Tegelijk slaagt de plant er in om CO2 op te nemen langs diezelfde huidmondjes en groei te realiseren. Water is net zoals de voedingselementen een onmisbare en kostbare productiefactor.

Het irrigatieonderzoek van de Bodemkundige Dienst van België toont aan dat omgaan met beregenen even oordeelkundig moet gebeuren als bemesten: op het juiste moment, de juiste irrigatiedosis met geschikt water optimaliseert het waterverbruik. Irrigatie kan ook de grond- en oppervlaktewaterkwaliteit verbeteren want bij een hogere stikstofopname door het gewas kan het nitraatresidu lager liggen. Investeringskosten en operationele kosten moeten steeds in rekening gebracht worden om de rendabiliteit van de irrigatie te berekenen.

Een doordachte, ingenieuze aansturing verhoogt het rendement van de irrigatie. Uit het onderzoek van de Bodemkundige Dienst van België is duidelijk dat de bodemwaterbalans van het perceel het geschikte instrument is om de vochtinhoud van de bodem te berekenen. Voorliggend boek bespreekt uitvoerig de voornaamste irrigatieproeven van de laatste dertig jaar, aangestuurd door het bodemwaterbalansmodel, voor twaalf teelten. Elke teelt wordt gekenmerkt door eigen teeltfactoren, eigen interventiedrempels en kritische irrigatiemomenten.